Πεντζίκης, Νίκος Γαβριήλ, 1908-1993
Έλληνας πεζογράφος, ποητής και αυτοδίδακτος ζωγράφος από τη Θεσσαλονίκη. Ήταν αδελφός της ποιήτριας Ζωής Καρέλλη. Στην ηλικία των δεκατεσσάρων ετών συνέταξε μια παγκόσμια γεωγραφία, η οποία αρχικά πήρε έγκριση από το Υπουργείο Παιδείας, αλλά, όταν έγινε γνωστή η ηλικία του συγγραφέα της, ανακλήθηκε. Σπούδασε Φαρμακευτική και Ιατρική στη Γαλλία (πτυχίο Οπτικής Φυσιολογίας), και στη συνεχεία σπούδασε Βοτανολογία και Φαρμακευτική στο πανεπιστήμιο του Στρασβούργου. Τη δεκαετία του 1930 ανέλαβε το φαρμακείο του πατέρα του, το οποίο τις βραδινές ώρες μετέτρεπε σε λογοτεχνικό εντευκτήριο.Το 1933 επισκέφθηκε για πρώτη φορά το Άγιο Όρος - έκτοτε πήγε άλλες 93 φορές - και εκεί άρχισε να ασχολείται με τη ζωγραφική.

Στα γράμματα εμφανίστηκε το 1935, δημοσιεύοντας το ποίημα, "Η γυναίκα που προπονείται στο κολύμπημα", στο περιοδικό το "Τρίτο μάτι". Υπήρξε βασικός συνεργάτης και ιδρυτικό μέλος του περιοδικού "Κοχλίας". Αργότερα άρχισε να δημοσιεύει μελέτες σε έγκριτα περιοδικά ("Μακεδονικές Ημέρες", "Μορφές" και "Διαγώνιος"), και εξέδωσε μυθιστορήματα και πεζογραφήματα. Ανήκει στην ομάδα των συγγραφέων που είναι γνωστοί ως "Σχολή της Θεσσαλονίκης", ήταν μάλιστα ο μόνος του οποίου η φήμη ξεπέρασε τα στενά όρια του κύκλου του.

Μετά τη συνταξιοδότησή του (1969) αφοσιώθηκε στη συγγραφή έργων και συνέχισε τη ζωγραφική. Ήταν μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης και του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου Αθηνών. Βραβεύτηκε με πολλά βραβεία, όπως το Ρalmes Αcademiques (1951), το Α΄Κρατικό Βραβείο μυθιστορήματος (1984), το βραβείο του Υπουργείου Πολιτισμού (1987), το Βραβείο Χέρντερ της Βιέννης (1989).

Τα έργα του κινούνται μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Ενδιαφέρεται για την αρχιτεκτονική του κειμένου και πιστεύει ότι το κείμενο πρέπει να υπόκειται σε διαρκή επεξεργασία. Χρησιμοποιεί πρωτοποριακές τεχνικές, όπως ο εσωτερικός μονόλογος και η συνειρμική γραφή. Ο ίδιος αποκαλούσε τον εαυτό του "παιζω-γράφο".

Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι γλωσσικές του επιλογές, αφού πετυχαίνει να αντικαταστήσει τις λέξεις-νοήματα με τις λέξεις-αισθήσεις. Όλο του το έργο διακατέχεται από την έννοια της ύπαρξης μέσα από τα πράγματα, δηλαδή της συνοχής του κόσμου.

Παντρεύει επίσης την παράδοση (αρχαία, βυζαντινή και δημοτική) με τη νεωτερικότητα. Πιστός στην ορθοδοξία, διαβάζει πατερικά κείμενα και συναξάρια, από τα οποία συχνά εμπνέεται.

Το 1988 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Πέθανε από ανακοπή της καρδιάς το 1993 και ενταφιάστηκε στην Ορμύλια Χαλκιδικής.

ΠΗΓΗ: Βικιπαίδεια, ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
τίτλοι
Έτος Τίτλος Ιδιότητα Εκδοτικός Οίκος Δέσιμο
2023 Αντρέας Δημακούδης : Ένας νέος μονάχος Συγγραφέας Δόμος Χαρτόδετο
2023 Μαρτυρίες χαμού και δεύτερης πανοπλίας Συγγραφέας Δόμος Χαρτόδετο
2023 Ομιλία : Επετειακή έκδοση για τα τριάντα χρόνια από την εκδημία του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη Ομιλητής Δόμος Χαρτόδετο
2017 Ημερολόγιο 2018 : Λογοτεχνικές διαδρομές στη Θεσσαλονίκη Συγγραφέας Μεταίχμιο Χαρτόδετο
2016 Το δικό μας Πάσχα : Πασχαλινά αφηγήματα Συγγραφέας Νάρκισσος Σκληρόδετο
2013 Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης. Φυσικός εκκλησιασμός 1934-1993 Καλλιτέχνης Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης Σκληρόδετο
2010 Οι θεμελιωτές της ποίησης στη Θεσσαλονίκη Συγγραφέας Ινόνια Σκληρόδετο
2009 Ανθολογία της ελληνικής ποίησης (20ός αιώνας) : Τόμος Β': 1920-1940 Συγγραφέας Κότινος Σκληρόδετο
2009 Η νεοελληνική τοπιογραφία από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα : Όραμα, εμπειρία και ανάπλαση του χώρου Καλλιτέχνης Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη Χαρτόδετο
2008 Αρχιτεκτονική της σκόρπιας ζωής Συγγραφέας Άγρα Χαρτόδετο
2008 Γραφή Κατοχής : Το ανέκδοτο "Χειρόγραφο 1943" μαζί με άλλα συναφή και παρεμφερή κείμενα Συγγραφέας Άγρα Σκληρόδετο
2008 Μητέρα Θεσσαλονίκη : Κείμενα σε πεζό Συγγραφέας Κέδρος Χαρτόδετο
2007 Destroy Athens: μια αφήγηση : 1η Μπιενάλε της Αθήνας 2007 Συγγραφέας Futura Χαρτόδετο
2007 Προς εκκλησιασμόν Συγγραφέας Ίνδικτος Χαρτόδετο
2006 Χριστού γέννα Συγγραφέας Ακρίτας Σκληρόδετο
2005 Τo μυθιστόρημα της κυρίας Έρσης Συγγραφέας Άγρα Χαρτόδετο
2004 Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Η μόνιμη συλλογή : Δωρεά Δημήτρη Μεϊμάρογλου Καλλιτέχνης Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χαρτόδετο
2001 Φώτα ολόφωτα : Ένα αφιέρωμα στον Παπαδιαμάντη και τον κόσμο του Συγγραφέας Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) Χαρτόδετο
1999 Ο πεθαμένος και η ανάσταση Συγγραφέας Άγρα Χαρτόδετο
1999 Πόλεως και νομού Δράμας παραμυθία Συγγραφέας Άγρα Χαρτόδετο
1999 Στο γύρισμα του αιώνα : Ημερολόγιο 2000 της Εταιρείας Συγγραφέων Καλλιτέχνης Νεφέλη Ημερολόγιο
1998 Mother Thessaloniki Συγγραφέας Κέδρος Χαρτόδετο
1995 Ψιλή ή περισπωμένη : Ανέκδοτο πεζογράφημα του 1968 Συγγραφέας Άγρα Χαρτόδετο
1995 Ιστορίες με ζώα : Ζώα μικρά μετά μεγάλων Συγγραφέας Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου Χαρτόδετο
1994 Της μοναξιάς : Ου τόπω αλλά τρόπω Συγγραφέας Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου Χαρτόδετο
1993 Ωδίνες της νύχτας : ποιήματα με ένα σχέδιο του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη Εικονογράφηση Τα Τραμάκια Χαρτόδετο
1992 Ομιλήματα Συγγραφέας Ακρίτας Χαρτόδετο
1992 Le jeune homme la mort et la résurrection Συγγραφέας Kauffmann Χαρτόδετο
1992 Ο Ιγκιτούρ ή Η τρέλα του Ελβενόν Μετάφραση, Επιμέλεια κειμένου Άγρα Χαρτόδετο
1990 Ομόπλουν πλοίον : 5 κείμενα για τον Αλέξανδρο Μωραϊτίδη Συγγραφέας Γνώση Χαρτόδετο
1990 Υδάτων υπερεκχείλιση : Ανάλεκτα Συγγραφέας Παρατηρητής Χαρτόδετο
1988 Σημειώσεις εκατό ημερών : Εξομολογήσεις προς καταστροφή του φυσικού προσώπου σε μια προσπάθεια προς απόκτηση προσώπου εν ετέρα μορφή Συγγραφέας Παρατηρητής Χαρτόδετο
1988 Ποιήματα : (Παλαιοντολογικά) Συγγραφέας Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις Χαρτόδετο
Έτος Τίτλος Εκδοτικός Οίκος Δέσιμο
2023 Αντρέας Δημακούδης : Ένας νέος μονάχος Δόμος Χαρτόδετο
2023 Μαρτυρίες χαμού και δεύτερης πανοπλίας Δόμος Χαρτόδετο
2017 Ημερολόγιο 2018 : Λογοτεχνικές διαδρομές στη Θεσσαλονίκη Μεταίχμιο Χαρτόδετο
2016 Το δικό μας Πάσχα : Πασχαλινά αφηγήματα Νάρκισσος Σκληρόδετο
2010 Οι θεμελιωτές της ποίησης στη Θεσσαλονίκη Ινόνια Σκληρόδετο
2009 Ανθολογία της ελληνικής ποίησης (20ός αιώνας) : Τόμος Β': 1920-1940 Κότινος Σκληρόδετο
2008 Αρχιτεκτονική της σκόρπιας ζωής Άγρα Χαρτόδετο
2008 Γραφή Κατοχής : Το ανέκδοτο "Χειρόγραφο 1943" μαζί με άλλα συναφή και παρεμφερή κείμενα Άγρα Σκληρόδετο
2008 Μητέρα Θεσσαλονίκη : Κείμενα σε πεζό Κέδρος Χαρτόδετο
2007 Destroy Athens: μια αφήγηση : 1η Μπιενάλε της Αθήνας 2007 Futura Χαρτόδετο
2007 Προς εκκλησιασμόν Ίνδικτος Χαρτόδετο
2006 Χριστού γέννα Ακρίτας Σκληρόδετο
2005 Τo μυθιστόρημα της κυρίας Έρσης Άγρα Χαρτόδετο
2001 Φώτα ολόφωτα : Ένα αφιέρωμα στον Παπαδιαμάντη και τον κόσμο του Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.) Χαρτόδετο
1999 Ο πεθαμένος και η ανάσταση Άγρα Χαρτόδετο
1999 Πόλεως και νομού Δράμας παραμυθία Άγρα Χαρτόδετο
1998 Mother Thessaloniki Κέδρος Χαρτόδετο
1995 Ψιλή ή περισπωμένη : Ανέκδοτο πεζογράφημα του 1968 Άγρα Χαρτόδετο
1995 Ιστορίες με ζώα : Ζώα μικρά μετά μεγάλων Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου Χαρτόδετο
1994 Της μοναξιάς : Ου τόπω αλλά τρόπω Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου Χαρτόδετο
1992 Ομιλήματα Ακρίτας Χαρτόδετο
1992 Le jeune homme la mort et la résurrection Kauffmann Χαρτόδετο
1990 Ομόπλουν πλοίον : 5 κείμενα για τον Αλέξανδρο Μωραϊτίδη Γνώση Χαρτόδετο
1990 Υδάτων υπερεκχείλιση : Ανάλεκτα Παρατηρητής Χαρτόδετο
1988 Σημειώσεις εκατό ημερών : Εξομολογήσεις προς καταστροφή του φυσικού προσώπου σε μια προσπάθεια προς απόκτηση προσώπου εν ετέρα μορφή Παρατηρητής Χαρτόδετο
1988 Ποιήματα : (Παλαιοντολογικά) Αγροτικές Συνεταιριστικές Εκδόσεις Χαρτόδετο
Έτος Τίτλος Εκδοτικός Οίκος Δέσιμο
1992 Ο Ιγκιτούρ ή Η τρέλα του Ελβενόν Άγρα Χαρτόδετο
Έτος Τίτλος Εκδοτικός Οίκος Δέσιμο
1992 Ο Ιγκιτούρ ή Η τρέλα του Ελβενόν Άγρα Χαρτόδετο
Έτος Τίτλος Εκδοτικός Οίκος Δέσιμο
1993 Ωδίνες της νύχτας : ποιήματα με ένα σχέδιο του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη Τα Τραμάκια Χαρτόδετο
Έτος Τίτλος Ιδιότητα Εκδοτικός Οίκος Δέσιμο
2023 Ομιλία : Επετειακή έκδοση για τα τριάντα χρόνια από την εκδημία του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη Ομιλητής Δόμος Χαρτόδετο
2013 Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης. Φυσικός εκκλησιασμός 1934-1993 Καλλιτέχνης Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης Σκληρόδετο
2009 Η νεοελληνική τοπιογραφία από τον 18ο έως τον 21ο αιώνα : Όραμα, εμπειρία και ανάπλαση του χώρου Καλλιτέχνης Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη Χαρτόδετο
2004 Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Η μόνιμη συλλογή : Δωρεά Δημήτρη Μεϊμάρογλου Καλλιτέχνης Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Χαρτόδετο
1999 Στο γύρισμα του αιώνα : Ημερολόγιο 2000 της Εταιρείας Συγγραφέων Καλλιτέχνης Νεφέλη Ημερολόγιο