Πριν αποκτήσει συνείδηση του εαυτού του ως ιστορικού παράγοντα, ο άνθρωπος δημιουργεί την ιστορία και ζει μέσα σε αυτήν. Αλλά η ιστορική συνείδηση, αυτή που ανακαλύπτει την ιστορία ως ουσιαστική διάσταση της ανθρώπινης πραγματικότητας, δεν αποκαλύπτει per se την αλήθεια για τη φύση της ιστορίας.
