- Περιγραφή
- «Αρχή σοφίας ονομάτων επίσκεψις» και στο καινούργιο του βιβλίο αυτό ακριβώς εφαρμόζει ο καθηγητής Μίλτος Λειβαδίτης. Με λόγο αυστηρό, σχεδόν μαθηματικό στην ανάπτυξή του, ο συγγραφέας διερευνά και παράλληλα επιχειρεί να εξοικειώσει τον αναγνώστη με θεμελιώδεις όσο και απαιτητικές φιλοσοφικές έννοιες. «Το κείμενο αυτό ασχολείται κυρίως με τη διερεύνηση σχέσεων ανάμεσα σε φυσικά, νοητικά και μη φυσικά αντικείμενα κυρίως στο επίπεδο της φιλοσοφίας της επιστήμης (επιστημολογίας) και της μεταφυσικής. Πριν από λίγα χρόνια είχε εκδοθεί από τις εκδόσεις Παρισιάνου Α.Ε. μια άλλη μονογραφία μου περί το ίδιο ζήτημα με τίτλο «Νόηση και Λογικότητα. Τα γνωστά και τα γνώσιμα». Το νεώτερο κείμενο, αυτοτελές έναντι του πρώτου, αποσκοπεί αφενός να προσδιορίσει με όσο το δυνατόν περισσότερη ακρίβεια και πληρότητα τους χρησιμοποιούμενους όρους, αφετέρου να εμβαθύνει σε ορισμένα καίρια ζητήματα».
Από τον πρόλογο του συγγραφέα
Ο Μίλτος Λειβαδίτης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1946. Είναι πτυχιούχος του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στην Ιατρική, στις Πολιτικές Επιστήμες και στη Νομική. Είναι διδάκτωρ Ιατρικής του ίδιου πανεπιστημίου και έχει μεταπτυχιακό στην Εφαρμοσμένη Εγκληματολογία του Πανεπιστημίου Sorbonne V. Έλαβε την ειδικότητα του νευρολόγου-ψυχιάτρου και έχει ασκήσει το επάγγελμα του ψυχιάτρου επί δεκαετίες από διάφορες δημόσιες και πανεπιστημιακές θέσεις. Διετέλεσε καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής του Τμήματος Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και από το 2013 έχει τον τίτλο του ομότιμου καθηγητή. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει δύο μονογραφίες, επιμέλειες εκδόσεων και συμμετοχές σε συλλογικούς τόμους, καθώς και περί τα 70 επιστημονικά άρθρα σε ελληνικά και ξενόγλωσσα επιστημονικά περιοδικά.
Ο Μίλτος Λειβαδίτης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1946. Είναι πτυχιούχος του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στην Ιατρική, στις Πολιτικές Επιστήμες και στη Νομική. Είναι διδάκτωρ Ιατρικής του ίδιου πανεπιστημίου και έχει μεταπτυχιακό στην Εφαρμοσμένη Εγκληματολογία του Πανεπιστημίου Sorbonne V. Έλαβε την ειδικότητα του νευρολόγου-ψυχιάτρου και έχει ασκήσει το επάγγελμα του ψυχιάτρου επί δεκαετίες από διάφορες δημόσιες και πανεπιστημιακές θέσεις. Διετέλεσε καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής του Τμήματος Ιατρικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και από το 2013 έχει τον τίτλο του ομότιμου καθηγητή. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει δύο μονογραφίες, επιμέλειες εκδόσεων και συμμετοχές σε συλλογικούς τόμους, καθώς και περί τα 70 επιστημονικά άρθρα σε ελληνικά και ξενόγλωσσα επιστημονικά περιοδικά.
Περιεχόμενα
Πρόλογος ix
Πρόλογος Ανδρέα Παπανικολάου xiii
Α. Περιγραφές, ορισμοί και θεωρίες 1
1. Ο νους και το περιβάλλον του 1
2. Είδη αντικειμένων 3
3. Τρόποι περιγραφής 4
4. Επίπεδα περιγραφής 5
5. Ορισμοί 6
6. Ουσιώδεις και περιστασιακές ιδιότητες 7
7. Αξιολόγηση των ορισμών 8
8. Η αναλυτική μέθοδος 9
9. Οι θεωρίες και η αξιολόγησή τους 11
Β. Αντικείμενα ιδιότητες και σχέσεις 13
10. Αντικείμενα και οντολογικά είδη αντικειμένων 13
11. Σύμφυση 15
12. Αφηρημένα και συγκεκριμένα αντικείμενα 16
13. Συμπλέγματα και συστήματα. Δομή και λειτουργία 17
14. Φαινόμενες και διαθετικές ιδιότητες 19
15. Ενδοσκόπηση 23
16. Σχέσεις (Σχεσιακές ιδιότητες) 25
17. Συσχέτιση. Συνεπαγωγή. Εξάρτηση. Συνάρτηση.
Πληρεξουσιότητα 26
18. Σχέση ταυτότητας 27
19. Σχέσεις αναγωγής 29
20. Επιγένεση 32
21. Σχέσεις ισομορφίας 35
Γ. Ύπαρξη και πραγματικότητα 36
22. Τα όντα και τα μη όντα 36
23. Πραγματικότητα δυνατοί κόσμοι και τροπικές έννοιες 40
24. Τροπική λογική 42
25. Ρεαλισμός και αντιρεαλισμός 45
26. Επιστημονικός και δομικός ρεαλισμός 46
27. Θετικισμός και λογικός θετικισμός 49
28. Διαμάχη ρεαλισμού αντιρεαλισμού για τις σημασίες 51
29. Πραγματισμός 53
30. Άμεσος και έμμεσος ρεαλισμός 54
31. Φυσικά και υπερφυσικά αντικείμενα 58
32. Αιτιότητα ενέργεια και αιτιώδεις νόμοι 59
33. Ντετερμινισμός 62
Δ. Νόηση και νοημοσύνη 65
34. Συστήματα νόησης 65
35. Τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) 68
36. Ισχυρή και ασθενής ΤΝ 69
37. Πληρότητα αποφασισιμότητα και υπολογισιμότητα των ΣΝ 71
38. Υπολογιστικός τρόπος σκέψης 72
39. Η νοημοσύνη των ζώων 76
40. Κατανόηση 77
41. Το εύρος των υπολογιστικών δυνατοτήτων 79
Ε. Γνωσιακή επιστήμη 80
42. Η γνωσιακή επιστήμη 80
43. Λειτουργισμός (Λ) 81
44. Η θεωρία της εγγένειας 86
45. Πρότυπα νοητικής διεκπεραίωσης 88
46. Εκδοχές για τη λειτουργία της νόησης 89
ΣΤ. Γνωσιακή νευροεπιστήμη 94
47. Γνωσιακή νευροεπιστήμη 94
48. Μάθηση και μνήμη 98
49. Συνείδηση 99
50. Νευρικά ισοδύναμα της συνειδητότητας 102
51. Εξηγητικό χάσμα 105
52. Μυστηριανισμός 106
53. Η βιολογική σκοπιμότητα της συνείδησης 107
Ζ. Γνωσιολογία και νόηση 108
54. Λογική 108
55. Τυπική λογική (ΤΛ) 110
56. Αποβλεπτικότητα 114
57. Σχέσεις παραπομπής 116
58. Νοητικές αναπαραστάσεις 117
59. Νοήματα και έννοιες 119
60. Η μη προσδιορισιμότητα της μετάφρασης 122
61. Νοηματικές προτάσεις και αισθήσεις 125
62. Σημασιολογικός ιντερναλισμός (ενδοτροπισμός) και εξτερναλισμός (εξωτροπισμός) 127
63. Αλήθεια 130
64. Η σημασιολογική θεωρία για την αλήθεια 133
65. Γνώση 134
66. Δικαιολόγηση 135
67. Αγνωστικισμός 136
68. Φιλοσοφικός σκεπτικισμός 138
69. Κατάταξη των γνώσεων 139
Η. Υποκείμενα και βούληση 143
70. Ο εαυτός 143
71. Πρόσωπα και πράξεις 145
72. Λαϊκή ψυχολογία 146
73. Ελευθερία της βούλησης 149
Θ. Κοσμοθεωρίες 155
74. Μεταφυσικές εικασίες 155
75. Μονισμός και δυϊσμός 158
76. Εναλλακτικές μονιστικές θεωρίες 159
77. Υποκειμενικός ιδεαλισμός και φαινομεναλισμός 165
78. Φυσικαλισμός 166
79. Δυϊσμός 170
80. Δυϊσμός και πρωταρχικός νους 172
81. Σύγκριση φυσικαλισμού-δυϊσμού 175
82. Συνόψιση-Συμπέρασμα 180
Λεξιλόγιο 187
Ξένοι όροι και ονόματα 206
Συντομογραφίες 206
Πρόλογος Ανδρέα Παπανικολάου xiii
Α. Περιγραφές, ορισμοί και θεωρίες 1
1. Ο νους και το περιβάλλον του 1
2. Είδη αντικειμένων 3
3. Τρόποι περιγραφής 4
4. Επίπεδα περιγραφής 5
5. Ορισμοί 6
6. Ουσιώδεις και περιστασιακές ιδιότητες 7
7. Αξιολόγηση των ορισμών 8
8. Η αναλυτική μέθοδος 9
9. Οι θεωρίες και η αξιολόγησή τους 11
Β. Αντικείμενα ιδιότητες και σχέσεις 13
10. Αντικείμενα και οντολογικά είδη αντικειμένων 13
11. Σύμφυση 15
12. Αφηρημένα και συγκεκριμένα αντικείμενα 16
13. Συμπλέγματα και συστήματα. Δομή και λειτουργία 17
14. Φαινόμενες και διαθετικές ιδιότητες 19
15. Ενδοσκόπηση 23
16. Σχέσεις (Σχεσιακές ιδιότητες) 25
17. Συσχέτιση. Συνεπαγωγή. Εξάρτηση. Συνάρτηση.
Πληρεξουσιότητα 26
18. Σχέση ταυτότητας 27
19. Σχέσεις αναγωγής 29
20. Επιγένεση 32
21. Σχέσεις ισομορφίας 35
Γ. Ύπαρξη και πραγματικότητα 36
22. Τα όντα και τα μη όντα 36
23. Πραγματικότητα δυνατοί κόσμοι και τροπικές έννοιες 40
24. Τροπική λογική 42
25. Ρεαλισμός και αντιρεαλισμός 45
26. Επιστημονικός και δομικός ρεαλισμός 46
27. Θετικισμός και λογικός θετικισμός 49
28. Διαμάχη ρεαλισμού αντιρεαλισμού για τις σημασίες 51
29. Πραγματισμός 53
30. Άμεσος και έμμεσος ρεαλισμός 54
31. Φυσικά και υπερφυσικά αντικείμενα 58
32. Αιτιότητα ενέργεια και αιτιώδεις νόμοι 59
33. Ντετερμινισμός 62
Δ. Νόηση και νοημοσύνη 65
34. Συστήματα νόησης 65
35. Τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) 68
36. Ισχυρή και ασθενής ΤΝ 69
37. Πληρότητα αποφασισιμότητα και υπολογισιμότητα των ΣΝ 71
38. Υπολογιστικός τρόπος σκέψης 72
39. Η νοημοσύνη των ζώων 76
40. Κατανόηση 77
41. Το εύρος των υπολογιστικών δυνατοτήτων 79
Ε. Γνωσιακή επιστήμη 80
42. Η γνωσιακή επιστήμη 80
43. Λειτουργισμός (Λ) 81
44. Η θεωρία της εγγένειας 86
45. Πρότυπα νοητικής διεκπεραίωσης 88
46. Εκδοχές για τη λειτουργία της νόησης 89
ΣΤ. Γνωσιακή νευροεπιστήμη 94
47. Γνωσιακή νευροεπιστήμη 94
48. Μάθηση και μνήμη 98
49. Συνείδηση 99
50. Νευρικά ισοδύναμα της συνειδητότητας 102
51. Εξηγητικό χάσμα 105
52. Μυστηριανισμός 106
53. Η βιολογική σκοπιμότητα της συνείδησης 107
Ζ. Γνωσιολογία και νόηση 108
54. Λογική 108
55. Τυπική λογική (ΤΛ) 110
56. Αποβλεπτικότητα 114
57. Σχέσεις παραπομπής 116
58. Νοητικές αναπαραστάσεις 117
59. Νοήματα και έννοιες 119
60. Η μη προσδιορισιμότητα της μετάφρασης 122
61. Νοηματικές προτάσεις και αισθήσεις 125
62. Σημασιολογικός ιντερναλισμός (ενδοτροπισμός) και εξτερναλισμός (εξωτροπισμός) 127
63. Αλήθεια 130
64. Η σημασιολογική θεωρία για την αλήθεια 133
65. Γνώση 134
66. Δικαιολόγηση 135
67. Αγνωστικισμός 136
68. Φιλοσοφικός σκεπτικισμός 138
69. Κατάταξη των γνώσεων 139
Η. Υποκείμενα και βούληση 143
70. Ο εαυτός 143
71. Πρόσωπα και πράξεις 145
72. Λαϊκή ψυχολογία 146
73. Ελευθερία της βούλησης 149
Θ. Κοσμοθεωρίες 155
74. Μεταφυσικές εικασίες 155
75. Μονισμός και δυϊσμός 158
76. Εναλλακτικές μονιστικές θεωρίες 159
77. Υποκειμενικός ιδεαλισμός και φαινομεναλισμός 165
78. Φυσικαλισμός 166
79. Δυϊσμός 170
80. Δυϊσμός και πρωταρχικός νους 172
81. Σύγκριση φυσικαλισμού-δυϊσμού 175
82. Συνόψιση-Συμπέρασμα 180
Λεξιλόγιο 187
Ξένοι όροι και ονόματα 206
Συντομογραφίες 206
