Ο ανθρωπιστής λόγιος και τυπογράφος Aldus Pius Μanutius [Aldo Pio Manuzio, Sermonete Bassiano (1449) - Venetia (05/02/1515)] με τις εκδόσεις του συνεισφέρει στην πολιτιστική μεταβολή μεγάλoυ μέρους της Ευρώπης και του κόσμου όλου. Πιο συγκεκριμένα, με την τυποποίηση στην παραγωγή του βιβλίου, την εφεύρεση του βιβλίου τσέπης και έχοντας ως στόχο τη διάδοση και διακίνηση της αρχαίας ελληνικής και λατινικής γραμματείας (αλλά και της εβραϊκής) ανοίγει μία νέα εποχή που την χαρακτηρίζει η ανάδυση του «lettore – spectatοre», «αναγνώστη – θεατή». Βέβαια ο Aldo Manuzio δεν ήταν μόνος, οι συνάφειες (context) της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας αποτελούν την επαρκή βάση πάνω στην οποία ο ιδρυτής των «Aldine Press», με την άμεση και έμμεση, ηθική και αισθητική, υλική και άυλη υποστήριξη από τους Pietro Bembo και Giorgione μεταξύ άλλων, συμβάλλει καίρια στην επιτελεστική αλληλόδραση ανάμεσα: στο χειρόγραφο, την τυπωμένη σελίδα, την ανάγνωση και τη θέαση, δηλαδή στην υλική βάση της παραγωγής νοήματος στις σύγχρονες κοινωνίες.