Τι είναι ο νους; Πώς διακρίνεται από τον υπόλοιπο κόσμο που τον περιβάλλει; Πώς διαντιδρά με αυτόν;
Μέχρι ποιο βαθμό είναι γνώσιμος ο κόσμος μας;
Παρουσιάζονται επιχειρήματα υπέρ και κατά
των κυριότερων θεωριών που έχουν διατυπωθεί ανά
τους αιώνες για τα ερωτήματα αυτά. Δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην αναλυτική φιλοσοφική μέθοδο εξέτασης
και στη γνωσιακή προσέγγιση της νόησης ως υπολογιστικής επεξεργασίας πληροφοριών, δημιουργίας αναπαραστάσεων, σχεδίων προσαρμογής και δράσης που εξυπηρετούν
με εύλογο τρόπο βιολογικές και ψυχολογικές σκοπιμότητες.
Αν «ο ύπνος της λογικής γεννάει τέρατα», η εγρήγορση του νου δημιουργεί τάξη από το χάος. Οι διαπιστώσεις αυτές συνδέονται με τα κίνητρα που ώθησαν τον συγγραφέα αυτής της μονογραφίας. Ακόμα και αν ο λογικός στοχασμός δεν επιλύει οριστικά πολλά μεταφυσικά και επιστημολογικά προβλήματα, συμβάλλει συνήθως στην καλλιέργεια, ως στάσης ζωής, ενός νηφάλιου ορθολογισμού αντίθετου προς δογματικές ιδεοληψίες και προς ρηχούς ή/και καιροσκοπικούς συναισθηματισμούς, που είναι αμφότερα εξίσου επιβλαβή για άτομα και κοινωνίες.
Πρόλογος Νίκου Δήμου ix
Πρόλογος Ιωάννη Παπακώστα xi
Εισαγωγή xii
1. Ύπαρξη και πραγματικότητα. Αλήθεια και γνώση 1
Εισαγωγή 1
Η έννοια του υπάρχειν 6
Οι ιδιότητες του αληθούς και του μη αληθούς 16
Η διαμάχη μεταξύ ρεαλισμού και αντιρεαλισμού 36
Γνώση 47
Εμπειρίες και γνώση 54
Σκεπτικισμός (skepticism) 59
2. Προθετικές καταστάσεις και νοητικές αναπαραστάσεις 71
Προθετικότητα, σχέσεις αναπαράστασης, προτασιακές στάσεις 71
Προθετικότητα και νόημα 74
Η προθετική στάση 78
Τι είναι οι έννοιες 81
Η δομή των εννοιών 84
Οι έννοιες ως γλωσσικά αντικείμενα και ως εικόνες 90
Νοητικό περιεχόμενο (νόημα). Η αντιπαράθεση ιντερναλισμού-εξτερναλισμού 94
Ευρύ και στενό νοηματικό περιεχόμενο 100
Μέθοδοι προσδιορισμού του στενού νοήματος 103
Νοηματικό περιεχόμενο και έννοιες 105
Νοητικές αναπαραστάσεις 108
Οι νοητικές εικόνες ως αναπαραστάσεις 115
Η αναπαραστασιακή και υπολογιστική θεωρία για τη νόηση 116
3. Φυσικαλιστικές και δυϊστικές θεωρίες για τη σχέση μεταξύ νου και ύλης 123
Δυϊσμός και μονισμός. Φυσικά και μη φυσικά αντικείμενα. 123
Αναγωγισμός και θεωρίες της επιγένεσης 126
Το αναγκαίο και το περιστασιακό 129
Φυσικαλισμός 132
Λογικός συμπεριφορισμός 144
Λειτουργισμός (functionalism) 147
Οι ιστορικές καταβολές του φιλοσοφικού δυϊσμού 157
Ο φιλοσοφικός δυϊσμός κατά τον Μεσαίωνα και τους νεότερους χρόνους 159
Σύγχρονες μορφές δυϊσμού 163
Επιχειρήματα υπέρ του δυϊσμού –Το εκ της αυτοσκοπήσεως επιχείρημα 167
Το τροπικό επιχείρημα (modal argument) 171
Το αντιαναγωγικό επιχείρημα 173
Το επιχείρημα της προσωπικής ταυτότητας 174
Το πρόβλημα του επιφαινομεναλισμού 175
Νεότερες απόψεις για τη διαντίδραση μεταξύ νου και εγκεφάλου 179
4. Συνειδητότητα και φαινομενολογικές ιδιότητες 191
Συνειδητότητα (consciousness) 191
Νευροεπιστήμες και συνειδητότητα 196
Το εξηγητικό χάσμα (explanatory gap) 207
Οι θεωρίες για συνειδητότητα ανώτερης τάξης (higher-order theories of consciousness) 211
Φαινόμενες ιδιότητες – qualia 216
Ο αποκλειστικά υποκειμενικός χαρακτήρας των εμπειριών 218
Φιλοσοφικά ζόμπι (philosophical zombies) 224
Το επιχείρημα εκ των απόντων qualia (absent qualia) 227
Το επιχείρημα εκ του αναστραφέντος χρωματικού φάσματος (inverted color spectrum argument) 228
Το νοητικό πείραμα του ανθρώπου του βάλτου (swampman) 231
Η αντιπαράθεση προς τα επιχειρήματα εκ του ανεστραμμένου χρωματικού φάσματος 232
Το εκ της γνώσεως επιχείρημα (knowledge argument) 236
Ελιμινατιβισμός και qualia 238
Φαινομεναλισμός ή φαινομενοκρατία (phenomenalism) 242
Ουδέτερος μονισμός (neutral monism) 245
5. Γνωσιακή επιστήμη 257
Η γνωσιακή προσέγγιση 257
Η γλώσσα της σκέψης 260
Τυπική λογική 262
Προτασιακός και κατηγορικός λογισμός 269
Αξιολόγηση των συστημάτων λογισμού 276
Εφαρμογή κανόνων συνεπαγωγής 280
Αναπαράσταση στο επίπεδο των εννοιών 283
Αναλογίες (analogies) 285
Νοητική εικονοπλασία 286
Συνδεσιοκρατία (connectionism) 294
Ο νους ως δυναμικό-χαώδες σύστημα 301
Γνωσιακή νευροεπιστήμη – Ο εγκέφαλος ως όργανο τέλεσης υπολογισμών 306
Αναπαραστασιακές και υπολογιστικές δυνατότητες του εγκεφάλου 308
Νοητική επεξεργασία πληροφοριών 313
Εξειδικευμένα λειτουργικά υποσυστήματα (modularities) 315
Εξομοιωτές και προσομοιωτές 318
6. Τι είναι, λοιπόν, η νόηση; 331
Γλωσσάρι 393
Ευρετήριο 447
