Η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τον Μωάμεθ αποτέλεσε το αποκορύφωμα μιας εξελικτικής πορείας που για τη Βασιλεύουσα είχε αρχίσει πριν από δυόμισι αιώνες. Ποια ήταν όμως τα αποφασιστικά εκείνα γεγονότα που οδήγησαν στην Άλωση της Κωνσταντινούπολης και στην καταστροφή της χιλιόχρονης Βυζαντινής αυτοκρατορίας;
Τα τουρκομανικά εμιράτα που δημιουργήθηκαν στη Μικρά Ασία τον 13ο αιώνα, αποτέλεσαν ένα `αγκάθι` στα πλευρά του βυζαντινού κράτους.
Η αποτυχία της Σταυροφορίας της Νικόπολης (1396) κατέδειξε την αδυναμία των Βαλκανικών λαών να αντιμετωπίσουν τους Οθωμανούς Τούρκους.
Η οθωμανική κατάκτηση της Βόρειας Ελλάδας περιέσφιξε ακόμα περισσότερο τον κλοιό γύρω από τη Βασιλεύουσα. Ο Βυζαντινοσερβικός ανταγωνισμός του 14ου αιώνα εξασθένισε Σέρβους και Βυζαντινούς, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο τη δύναμη των Οθωμανών. Η οθωμανική κατάληψη της Θεσσαλίας αποτέλεσε το προοίμιο της τουρκοκρατίας στη νότια Ελλάδα.
Η πρώτη πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς (1394-1402)
διέλυσε κάθε αμφιβολία για το ποιος θα είναι ο διάδοχος της χιλιόχρονης Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Στη Σύνοδο της Φλωρεντίας (1439) επιχειρήθηκε η έσχατη απόπειρα για την ένωση των δυο εκκλησιών, χωρίς όμως ουσιαστικό αποτέλεσμα. Η Σταυροφορία της Βάρνας (1444) αποτέλεσε την τελευταία σοβαρή
προσπάθεια της Δύσης να συνδράμει τη Βυζαντινή αυτοκρατορία, η οποία βρισκόταν ήδη σε δύσκολη θέση από την προέλαση των Οθωμανών.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]