Μήτηρ Θεού
Απεικονίσεις της Παναγίας στη βυζαντινή τέχνη
Κυκλοφορεί
ISBN: 978-960-8452-79-4
Μουσείο Μπενάκη, Αθήνα, 2000
1η έκδ.
Γλώσσα: Ελληνική, Νέα
€ 96.54 (περ. ΦΠΑ 6%)
Βιβλίο, Χαρτόδετο
24 x 28 εκ., 551 σελ.
Περιγραφή

Δεν είναι εύκολο να θυμηθώ με ακρίβεια το πότε για πρώτη φορά ο Άγγελος Δεληβοριάς μου εμπιστεύτηκε την ιδέα να οργανώσει το Μουσείο Μπενάκη μιαν έκθεση αφιερωμένη στην Παναγία με τον τίτλο «Μήτηρ Θεού». Γιατί η αλήθεια είναι πως η ιδέα αυτή βρισκόταν για πολλά χρόνια στη σκέψη του και επανέρχονταν σ’ αυτή με διάφορες αφορμές. Αυτό όμως που μπορώ σίγουρα να θυμηθώ είναι πως πριν από τέσσερα χρόνια μου ζήτησε να προχωρήσουμε στην υλοποίηση της ιδέας αυτής και να εντάξουμε την έκθεση «Μήτηρ Θεού» στον παγκόσμιο εορτασμό των 2000 χρόνων από τη Γέννηση του Χριστού. Αναλαμβάνοντας την ευθύνη αυτής της διοργάνωσης αποφάσισα να κινηθώ με κεντρική ιδέα τη λατρεία της Παναγίας και το εικαστικό υλικό (εικόνες, ψηφιδωτά, υφάσματα, εικονογραφημένα χειρόγραφα, έργα μεταλλοτεχνίας, μικροτεχνίας και λιθοξοϊκής), πάνω στο οποίο στηρίχθηκε. Τα χρονικά πλαίσια τοποθετήθηκαν από τον 4ο έως τον 15ο αιώνα, ώστε η έκθεση να καλύψει όλη τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και να συνδεθεί με τις τύχες της. Παράλληλα η έκθεση φωτίζει την ειδική και ιδιαίτερη σχέση της Παναγίας με την πρωτεύουσα του βυζαντινού κράτους, την Κωνσταντινούπολη. Η σχέση αυτή ανιχνεύεται από τους πρώτους αιώνες ζωής της Πρωτεύουσας, τον 4ο αιώνα, και τερματίζεται το1453 με την πτώση της Πόλης από τους Οθωμανούς Τούρκους. Η έκθεση οργανώθηκε σε έξι ενότητες που η κάθε μία διερευνά και από μία διαφορετική πτυχή της λατρείας της Θεοτόκου.


[Απόσπασμα από το κείμενο της εισαγωγής της έκδοσης]

Μέρος πρώτο: Γύρω από τη λατρεία και τη θεολογία της Παναγίας
Averil Cameron: Η πρώιμη λατρεία της Παναγίας
Cyril Mango: Η Κωνσταντινούπολη ως Θεοτοκούπολη
Νίκη Τσιρώνη: Η Θεοτόκος στην περίοδο της Εικονομαχίας
Ιόλη Καλαβρέζου: Η Παναγία ως μητέρα
Alexei Lidov: Θαυματουργές εικόνες
Σάββας Αγγουρίδης: Η Παναγία στα κείμενα του Ευαγγελίου
Ιωάννης Καραβιδόπουλος: Οι πληροφορίες των Απόκρυφων Ευαγγελίων για την Παναγία
Μέρος Δέυτερο: Απεικονίζοντας την Παναγία
Michele Bacci: Με τον χρωστήρα του ευαγγελιστή Λουκά
Robin Cormack: Η Παναγία στα ψηφιδωτά της κόγχης του ιερού
Robin Cormack: Η Παναγία στα ψηφιδωτά της Αγίας Σοφίας
Ευθύμιος Τσιγαρίδας: Η Παναγία στη μνημειακή ζωγραφική
Χρυσάνθη Μπαλτογιάννη: Η Παναγία στις φορητές εικόνες
Nancy Sevcenko: Η Παναγία στα βυζαντινά χειρόγραφα
Antiony Cutler: Η Παναγία στα ελεφαντοστά
David Buckton: Η Παναγία στα σμάλτα
Ιόλη Καλαβρέζου: Οι απεικονίσεις της Παναγίας στους στεατίτες
Marlia Mundell Mango: Η Παναγία στα έργα της μεταλλοτεχνίας
Βάσω Πέννα: Η απεικόνιση της Θεοτόκου στα νομίσματα και τα μολυβδόβουλα
Marie Helene Rutschowscaya: Η Παναγία στα κοπτικά υφάσματα
Αιμιλία Γερουλάνου: Η Παναγία στα κοσμήματα
Κάτια Λοβέρδου Τσιγαρίδα: Η Θεοτόκος στην γλυπτική
Μέρος Τρίτο: Κατάλογος
Ενότητα πρώτη
Charles Barker: Πρώιμες απεικονίσεις της Παναγίας
Ενότητα δεύτερη
Henry Maguire: Η ιδιωτική λατρεία της Παναγίας
Ενότητα τρίτη
Annemarie Weyl Carr: Η δημόσια λατρεία της Παναγίας
Ενότητα τέταρτη
Χριστίνα Αγγελίδη, Τίτος Παπαμαστοράκης: Η Μονή των Οδηγών και η λατρεία της Παναγίας της Οδηγήτριας
Ενότητα πέμπτη
Valentino Pace: Μεταξύ Ανατολής και Δύσης
Ενότητα έκτη
Μαρία Βασιλάκη, Νίκη Τσιρώνη: Απεικονίσεις της Παναγίας και η σχέση της με το πάθος
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο

Add: 2014-01-01 00:00:00 - Upd: 2024-01-15 16:50:37